| شيخ مصلح الدين سعدي شيرازي بي ترديد بزرگترين شاعري است که بعد از فردوسي آسمان ادب فارسي را با نور خيره کننده اش روشن ساخت و آن روشني با چنان تلألويي همراه بود که هنوز پس از گذشت هفت قرن تمام از تاثير آن کاسته نشده است و اين اثر تا پارسي برجاست همچنان برقرار خواهد ماند.تاريخ ولادت سعدي به قرينه ي سخن او در گلستان در حدود سال ۶۰۶ هجري است. وي در آغاز گلستان چنين مي گويد:« يک شب تأمل ايام گذشته مي کردم و بر عمر تلف کرده تأسف مي خوردم و سنگ سراچه دل را به الماس آب ديده مي سفتم و اين ابيات مناسب حال خود مي گفتم:در اقصاي عالم بگشتم بسي به سر بردم ايام با هر کسيتمتع به هر گوشه اي يافتم ز هر خرمني خوشه اي يافتمچو پاکان شيراز خاکي نهاد نديدم که رحمت بر اين خاک بادتولاي مردان اين پاک بوم برانگيختم خاطر از شام و رومدريغ آمدم زان همه بوستان تهيدست رفتن سوي دوستانبه دل گفتم از مصر قند آورند بر دوستان ارمغاني برندمرا گر تهي بود از قند دست سخن هاي شيرين تر از قند هستنه قندي که مردم به صورت خورند که ارباب معني به کاغذ برند»به تصريح خود شاعر اين ابيات ، مناسب حال او و در تأسف بر عمر از دست رفته و اشاره به پنجاه سالگي وي سروده شده است و چون آنها را با دو بيت زير که هم در مقدمه گلستان من باب ذکر تاريخ تأليف کتاب آمده است:هر دم از عمر مي رود نفسي چون نگه مي کنم نمانده بسياي که پنجاه رفت و در خوابي مگر اين پنج روز دريابيخجل آن کس که رفت و کار نساخت کوس رحلت زدند و بار نساختخواب نوشين بامداد رحيل بازدارد پياده را ز سبيل...قياس کنيم ، نتيجه چنين مي شود که در سال۶۵۶ هجري پنجاه سال يا قريب به اين از عمر سعدي گذشته بود.سعدي در شيراز در ميان خانداني که از عالمان دين بودند ولادت يافت. دولتشاه مي نويسد که: « گويند پدر شيخ ملازم اتابک بوده » يعني اتابک سعدبن زنگي ، و البته قبول چنين قولي با اشتغال پدر سعدي به علوم شرعيه منافات ندارد. سعدي از دوران کودکي تحت تربيت پدر قرار گرفت و از هدايت و نصيحت او برخوردار گشت ؛ ولي در کودکي يتيم شد و ظاهراً در حضن تربيت نياي مادري خود که بنابر بعضي اقوال مسعود بن مصلح الفارسي پدر قطب الدين شيرازي بوده ، قرار گرفت و مقدمات علوم ادبي و شرعي را در شيراز آموخت و سپس براي اتمام تحصيلات به بغداد رفت. اين سفر که مقدمه ي سفرهاي طولاني ديگر سعدي بود ، گويا در حدود سال ۶۲۰ هجري اتفاق افتاده است ؛ زيرا وي اشاره اي دارد به زمان خروج خود از فارس در هنگامي که جهان چون موي زنگي در هم آشفته بود.سعدي بعد از اين تاريخ تا مدتي در بغداد به سر برد و در مدرسه ي معروف نظاميه ي آن شهر به ادامه تحصيل پرداخت. چند سالي را که سعدي در بغداد گذراند بايد به دوران تحصيل و کسب فيض از بزرگترين مدرسان و مشايخ عهد ، تقسيم کرد و گويا بعد از طي اين مراحل بود که سفرهاي طولاني خود را در حجاز و شام و لبنان و روم آغاز کرد و بنا به گفتار خود در اقصاي عالم گشت و با هر کسي ايام را به سر برد و به هر گوشه اي تمتعي يافت و از هر خرمني خوشه اي برداشت.سفري که سعدي در حدود سال ۶۲۰ آغاز کرده بود مقارن سال ۶۵۵ با بازگشت به شيراز پايان يافت. وفات سعدي را در مآخذ گوناگون به سال هاي ۶۹۰-۶۹۱- ۶۹۴ و ۶۹۵ نوشته اند. |  |
↧
روز بزرگداشت استاد سخن سعدی شیرازی گرامی باد
↧