| امروز خاطرات روزگار جوانی که کتاب از دستم نمی ماند و هر هفته لیست خزانه کتابخانه حسینیه ارشاد را زیرورو می کردم تا کتابهایی جدید پیدا کنم و یا در لیست انتظار یک کتاب هفته ای جان به لب می شدم را مرور می کردم. حسرت روزهایی که دغدغه نان نبود و تمام عشق و علاقه مان پیدا کردن کتابی بود که پس از خواندن، صحنه هایی را که در ذهنمان از تعریفهای نویسنده ساخته بودیم با دوستان بپردازیم و داستان دوستیهایمان را به روایت نویسنده کتاب از نو بنویسیم.اما آیا صرف برگزاری نمایشگاه می تواند مردم و بخصوص نسل جوان و نوجوان ما را کتابخوان کند؟در گفتگو با والدین می شنویم که از رایانه و لوح های دیجیتال و تلفنهای هوشمند می نالند. ولی آیا همین والدین نیستند که این ابزار را در اختیار فرزندان خود قرار می دهند؟ و آیا تنها در ایران ماست که این وسایل و دیگر وسایل نوظهور و پیشرفته وجود دارد؟ آیا در کشوری مثل ژاپن تلویزیون، رایانه و ... ندارند که سرانه خواندن کتابشان سر به فلک می زند؟ آیا تا بحال در برابر فرزند خود مطالعه کرده ایم که او نیز با مشاهده این حرکت ما به کتاب خوانی علاقمند بشود؟پدر و مادر عزیز بیایید همانطور که برای کلاسهای آموزشی مختلف دلبندان خود هزینه می کنید برای کتاب خواندنشان نیز ارزش قایل باشید.کتاب در عمر تقریبی پنج هزار ساله خود مسیر شگفتی را از لوح گلی آغاز کرد تا به نشر الکترونیک برسد. از نوشتن بر لوح گلی تا آغاز نشر گسترده کتابباستان‌شناسان و تاریخ‌نویسان از وجود کتابخانه‌هایی با ده‌ها هزار لوح گلی در شهرهای سومریان (هزاره دوم و سوم پیش از میلاد) سخن می‌گویند. مرکز تمدن سومریان در جنوب عراق کنونی و میان دو رود دجله و فرات قرار داشته و این قوم حدود پنج‌هزار سال پیش خط میخی را برای نگارش ابداع کردند.عکس: خط میخی در کتیبه‌های پرسپولیسنوشتن بر لوح‌های فلزی و چوبی گام‌های بعدی بودند و استفاده از پوست حیوانات و ابداع پاپیروس را می‌توان جهشی انقلابی محسوب کرد. مصریان حدود دو هزار سال پیش از میلاد مسیح از مغز گیاهی علفی به نام بوریا لوح‌هایی ساختند که پاپیروس خوانده می‌شود. در سنگ‌‌نگاره‌های برخی از پرستشگاه‌های آتن کتابهایی به چشم می‌خورد که از تعدادی لوح چوبی متصل به هم ساخته شده‌اند. این فرم بعدها به یکی از متداول‌ترین شکل‌های کتاب با برگه‌هایی از چرم تکامل یافت و از قرن چهارم تقریبا جایگزین طومار پاپیروس شد.افزایش تعداد عنوان‌ها و ضخامت و گرانی اوراق چرم و پوست رفته‌رفته راه را برای استفاده از کاغذ باز کرد. چین یکی از نخستین کشورهایی است که به تولید انبوه کاغذ‌های بسیار نازک پرداخت. پارچه ابریشم نیز به خاطر دوام و مرغوبیت برای تولید کتاب‌های نفیس به کار گرفته می‌شد.استفاده از حروف قابل جابهجایی و حروف‌چینی گام بعدی در تکامل تولید انبوه کتاب بوده است. سازمان یونسکو در سال ۲۰۰۱ نسخه‌ای از تعالیم بودایی را که در سال ۱۳۷۷ با این شیوه در کره تکثیر شده، به عنوان میراث فرهنگی بشر به ثبت رساند.نیاز به تعداد بیشتر کتاب باعث شد که یوهانس گوتنبرگ آلمانی با الهام از تکنیکی که در چین و کره ابداع شده بود، نخستین ماشین چاپ با استفاده از حروف قابل جابهجایی را در میانه قرن پانزدهم میلادی اختراع کند.فهرست کتاب‌های چاپی در دنیای آلمانی‌زبان قرن شانزدهم بیش از ۹۰ هزار عنوان را دربردارد و گمان می‌رود در این قرن بین ۴۰ تا ۶۰ هزار عنوان دیگر نیز منتشر شده که به این فهرست راه نیافته‌اند.بیش از ۴۵۰۰ سال طول کشید تا کتاب از لوح گلی به تعدادی صفحه‌ی کاغذی میان دو جلد تحول پیدا کند و کالایی بشود در دسترس عامه مردم. از این دوران کمتر از چهار قرن زمان لازم بود تا کتاب با تصویرهای چهار رنگ و در تیراژ‌های میلیونی منتشر شود.شتاب این تحول و تغییرات با ورود انسان به دنیای نشر الکترونیک چنان ابعادی پیدا کرد که در کمتر از سه دهه برای نوشتن و تکثیر کتاب دیگر نه به کاغذ نیاز است نه به دستگاه چاپ. نخستین کتابی که فقط بر روی صفحه کامپیوتر قابل خواندن بود اثری است از ویلیام گیبسون، نویسنده آمریکایی داستان‌های علمی- تخیلی که در ۴۰ سالگی نویسنده (۱۹۸۸) برای خرید به بازار عرضه شد.در تاریخ ۱۰ مه ۱۹۳۳ در آلمان کتابهایی که در تضاد با ایدئولوژی حزب سوسیالیست ملی کارگران آلمان هیتلری تشخیص داده شده بود، از کتابخانه‌ها و کتاب‌فروشی‌های سراسر آلمان جمع و به طور یک‌جا در مراسم رسمی کتاب‌سوزی نابود شد. در تاریخ ۲۰ مارس ۱۹۹۵ میلادی، بنای یادیودی از کتاب‌سوزان نازی‌ها در داخل محوطه ببل‌پلاتس در شهر برلین افتتاح شد.افزایش قیمت لوازم مرتبط با حوزه نشر در کنار تورم مایحتاج زندگی و خروج کتاب از سبد خرید آن عده قلیل کتابخوان، باعث شده است ناشران بیش از گذشته در فشار باشند.ارقام متفاوتی از سرانه مطالعه روزانه در ایران منتشر شده است. در بدبینانه ترین آمارها سرانه مطالعه کتاب بین ۲ دقیقه تا ۶ دقیقه متغیر است.مسوولان مربوطه در آخرین آمار اعلام کردند که سرانه مطالعه ایرانیان ۷۵ دقیقه و ۳۴ ثانیه است که ۱۵ دقیقه و ۱۷ ثانیه مربوط به کتاب، ۳۲دقیقه و ۵۶ ثانیه مربوط به روزنامه، ۵ دقیقه و ۴۲ ثانیه نشریه و ۲۱ دقیقه و ۳۵ ثانیه مربوط به قرآن است. |  |
↧
گزارش تصویری | روایت لوح گلی تا کتاب کتاب خوان های دیجیتال
↧